Mijn lievelingsstad in midden Spanje is zonder twijfel Salamanca. De stad is één groot openlucht museum waar achter iedere steen of pilaar geschiedenis wordt fluistert.

Salamanca wordt ook wel Ciudad Dorada genoemd, dat Gouden Stad betekent. Ze wordt zo genoemd vanwege de zandsteensoort waarmee veel monumenten in Salamanca zijn gebouwd. Bijna elk monument heeft wel een speciaal verhaal en dit maakt de stad zo bijzonder. 

Afgelopen zomer had ik het voorrecht om met een privégids ´s avonds een bezoek te brengen aan de oude én de nieuwe kathedraal. Er zijn namelijk twee kathedralen in Salamanca.

De bouw van de Catedral Vieja werd begonnen in 1152. Door de lange tijd die het geduurd heeft om het te voltooien, is er een versmelting van Romaanse en Gotische bouwstijlen te herkennen. De retabel van het hoofdaltaar bevat 53 schilderingen, met o.a. voorstellingen uit het leven van Maria.

Midden onder is een houten beeld van Maria, uit de 12e eeuw. Het is versierd met koper en email. In het koorgewelf zie je fresco’s met taferelen van het laatste oordeel. De Torre del Gallo (toren van de haan), een prachtig koepelgewelf met byzantijnse vormen, heeft Romaanse vensters, arcaden, vier torens en een koepel en is mijn doel van het bezoek.

De bouw van de Catedral Nueva (nieuwe kathedraal) werd in 1513 begonnen. Het is een drieschepige kathedraal met veel kapellen en een grote koepel is aan de buitenkant, versierd met puntgevels, friezen (horizontale banden met beeldhouwwerk), balkons, wapenschilden en beelden. In de façade zijn drie portalen met veel sculpturen.

Het interieur van de gotische kathedraal heeft een barokke versiering. In de rechter dwarsbeuk bevindt zich een kleine patio, vanwaar een mooi zicht op de Catedral Vieja en op de barokke klokkentoren.

We gaan even terug in de geschiedenis. Op 1 November, 1755, vond er in Lissabon een aardbeving plaats die zelfs Salamanca deed trillen op haar grondvesten. Het was op dat moment de meest vernietigende aardbeving in de geschiedenis. Tijdens de aardbeving zochten veel inwoners van Salamanca onderdak in de toren van de kathedraal en toen de aardbeving eenmaal was gestopt, was niemand gewond en waren er alleen enorme scheuren in de stenen van de toren ontstaan. Iedereen was het ermee eens dat dit wonder Gods werk was. Vervolgens ging de familie Mariquelo, die in de kathedraal woonden, de klokken luiden om iedereen te laten weten dat zij weer veilig waren.

Ter nagedachtenis aan dit gebeuren wordt op 31 oktober elk jaar Het Mariquelo feest gehouden, om te vieren dat niemand gewond was geraakt en dat de gebouwen nog netjes overeind stonden. Op die dag klimt er iemand, geleed in het traditionele Traje Charro kostuum op de toren om de klokken te laten luiden en speelt ondertussen op instrumenten die uit Salamanca komen.

Op een warme zomeravond in augustus beklim ik de trappen van de kathedraal tot aan die bewuste klokkentoren. En daar neemt mijn gids Eusebio uitgebreid de tijd voor. Regelmatig staan we even stil. In de tijd. In het donker. En laat ik de spirituele stilte op me inwerken. Denkend aan het gesjouw met eeuwenoude stenen, de prachtige versieringen en aan de Salamantinos die al honderden jaren lang de kerk betreden en hun vertrouwen in God beëdigen.

Om de ervaring compleet te maken zorgt Eusebio, die een plastic zak met wel twintig afstandsbedieningen bij zich heeft, regelmatig voor bijpassend beeld en geluid. Tijdens zijn verhalen laat hij de geschiedenis herleven door muziek of stemmen te laten horen, bijgestaan door verlichting die vanuit het donker heel langzaam begint te schijnen.

De rondleiding gaat door diverse zalen, over balustrades, balkons, helemaal tot boven in de klokkentoren. Waar een havik nestelt, die zorgt dat andere vogels op een afstand blijven en de toren schoon blijft. De tocht begint in de Sala de la Mazmorra en gaat over in de Estancia del Carcelero. Van daaruit bezoek je de Sala de Alcaide. Via de Sala Alta kom je terecht in de Sala de la Bofeda en de toren met de naam Torre Moche.

Via een buitengalerij met zicht op de Torre Gallo en La Terraza de Anaya kom je terecht in de nieuwe kathedraal. Op een bepaald moment, op de Triforio achter in de kerk, bezorgen de geluid en lichteffecten me zelfs kippenvel. Alleen, in de duisternis op een hoge balustrade, achter in de nieuwe kathedraal, luisterend naar prachtige muziek en de prachtig verlichte zuilen en altaar.

Van daaruit klim je naar boven tot aan de Sala del Reloj en de klokkentoren met negen enorme klokken. Zorg ervoor dat je er niet staat als het uur middernacht slaat …

Twee en half uur later sta ik weer buiten en word ik abrupt geconfronteerd met de realiteit. Een leuk verhaal over voorzijde van de kathedraal gaat over een vreemde afbeelding. Op de gevel van de nieuwe kathedraal staat namelijk een klein beeld van een astronaut. De kathedraal werd gerestaureerd en één van de kunstenaars die hieraan mee hielp wilde er geen jaartal op zetten, maar besloot een astronaut toe te voegen aan de gevel. Een astronaut staat namelijk symbool voor de twintigste eeuw.

Je kunt de kathedralen dagelijks bezoeken. La Visita Nocturna met een gids is een schitterende belevenis! Het bezoek heeft de naam Ieronimus en je kunt het eenvoudig online reserveren.

Ieronimus is de Latijnse naam van Jeronimo de Perigueux, een Spaanse bisschop geboren in Frankrijk en aangesteld in Salamanca. Een belangrijke figuur in de tijd van de Reconquista in Spanje.

Meer informatie over Salamanca kun je vinden op de website Beleef Salamanca.