Het koninkrijk van Pedro Ximenez; Montilla Moriles

Een enorme piepende poort wordt geopend als ik in het dorpje Montilla aanbel bij Bodega Alvear. Deze bodega is een begrip in de regio. Niet zo vreemd, want het is een winery met een geschiedenis van wel 300 jaar oud! Als ik de oprit op kom rijden, valt onmiddellijk het statige karakter van de gebouwen me op. Ik parkeer mijn furgo op de patio en wordt hartelijk ontvangen door Inmaculada, de public relations van dit eeuwenoude familiebedrijf.

Alvear is een van de meest prestigieuze en internationaal erkende wijnmakerijen in Andalusië. Het wijnhuis heeft uitgestrekte wijngaarden gelegen in de beroemdste landgoederen van de Sierra de Montilla en Moriles in Córdoba.

In één oogopslag zie ik dat je deze bodega niet eventjes bezoekt. Vanaf de patio heb ik een mooi overzicht over de verschillende authentieke delen van de bodega tot aan de moderne ruimte waar de flessen machinaal worden gevuld en van etiketten worden voorzien.

Inmaculada neemt me eerst mee naar het oude gedeelte, de houten schuren met cementen tinajas waar wijn ligt te rusten. Ik ruik een zoetig alcoholisch aroma. Dan begint Inma te vertellen. Het verhaal begint eigenlijk in de 16e eeuw in een primitief landhuis in de bergen in het noorden van Spanje in Burgos. Daar woonde een eenvoudige familie Alvear die later verhuisden naar de Riojastreek.

Een lange geschiedenis

Juan Bautista García de Alvear y Garnica wordt geboren in Nájera in La Rioja in 1657. Deze personage werd burgemeester van de nobele staat Nájera, en tegelijk werd hij aan Córdoba toegewezen als beheerder van de koninklijke inkomsten. Daar trouwde hij met een adellijke dame uit Córdoba en uit dat huwelijk werd Diego de Alvear y Escalera geboren, de eerste van de wijnsaga.

Als Diego volwassen is, verhuist hij naar Montilla en daar, dichter bij hemel en aarde, groeit zijn liefde voor het platteland. Een passie ontstaat als hij de wijngaard aanlegt en in 1729 de Alvear-wijnmakerij bouwt. Een kleine en verborgen wijnmakerij in het nauwe labyrint van het dorpje Montilla.

In de loop van de tijd verwerft hij een grote stuk land in het gebied waardoor hij een van de grootste landeigenaren van de stad wordt. Met zijn zoon Santiago is hij dag en nacht in de weer met de wijnmakerij Montilla en aan het einde van die eeuw gaat er een eerste zending wijnen naar Engeland. De Engelsen zijn dol op de Pedro Ximenez wijn.

Een tijd land combineert hij zijn roeping als wijnbouwer met een gevaarlijk militair en politiek leven, als kapitein van het fregat “Mercedes”, dat zinkt tijdens de Slag bij Kaap Santa María door een aanval van de Engelsen. Daar is zelfs een roman over geschreven: Las dos vidas del Capitan.

Vanaf dat moment komt de persoon Foreman Billanueva in beeld, een assistent die Diego de Alvear en Ponce de León uit Argentinië hebben meegenomen en die hun vertrouwde voorman wordt. Bodegas Alvear heeft sinds zijn die tijd ​​tot de dag van vandaag altijd een belangrijke relatie onderhouden tussen Spanje en Argentinië. Foreman Billanueva markeert met zijn initialen de beste wijnen, en op deze manier word de Alvear-stijl gecreëerd.

Gedurende zijn 284-jarige geschiedenis heeft Bodegas Alvear zijn familiekarakter behouden en het eigendom van vader op zoon overgedragen en dat betekent dat het bedrijf vandaag in handen is van de achtste generatie. Alle opeenvolgende generaties hebben geleidelijk bijgedragen aan zowel de technische modernisering van de wijnmakerij als aan het behoud van het erfgoed.

Een boeiend verhaal dat me enorm intrigeert, maar Inma vindt dat ze genoeg heeft gepraat en na een wandeling door de wijngaard is het tijd om een flesje open te trekken. Ze neemt me mee naar een oude salon Don Diego waar foto´s en schilderijen van de hele dynastie de wanden bekleden. Er staat een gedekte tafel klaar met wel zes glazen. Dat belooft wat!

Montilla-Moriles, het koninkrijk van Pedro Ximénez

De belangrijkste wijnstok voor de Montillawijn is de Pedro Ximénez, die oorsponkelijk uit het Rijngebied komt, een witte druif die de unieke basis vormt van zijn zoete, fijne, oloroso en amontillado wijnen. Terwijl Inma de 3 Miradas serveert en we beginnen met de proeverij vertelt ze verder over het proces. De 3 Miradas vind ik persoonlijk vrij droog. Maar het volgende glas met een laagje Fino Capataz smaakt me al beter, maar bij de Palo Corto begin ik er in te komen en de smaak te waarderen.

De druiven worden over het algemeen verbouwd op kalkrijke bodems. In het gebied worden twee soorten onderscheiden: albarizas of alberos; zeer kalksteen en doorlatende bodems, waar de langste en meest evenwichtige rijpende druiven worden verkregen. En de ruedos, roodachtige bodems door de aanwezigheid van ijzer.

Vervolgens vindt in deze wijnen het wonder van rijping onder de flor-sluier plaats, een natuurlijk biologisch proces waarbij autochtone gisten zich op het oppervlak van de wijn ontwikkelen en een crèmekleurige laag vormen. Het is hetzelfde proces als bij de sherry-wijnen van Jerez. De activiteit van deze gisten geeft de wijn een eigenaardig aroma en smaak die heel anders is dan de oorspronkelijke. Om de ontwikkeling van deze gisten te bevorderen, worden de temperatuur en de vochtigheidsgraad in de kelders gehandhaafd en wordt slechts twee derde van de capaciteit van de vaten gevuld, zodat er voldoende vrije oppervlakte overblijft voor een optimale ontwikkeling van de “sluier”. De oudste fino’s worden, wanneer ze hun voedingscapaciteit voor de flor hebben uitgeput, amontillados genoemd en krijgen een gouden kleur.

Daarintegen wordt bij de olorosos deze ontwikkeling van de graansluier voorkomen door de vaten volledig te vullen. Op deze manier wordt veroudering teruggebracht tot de smaak die het eikenhout en de tijd op de wijn achterlaten. Als Inma na een Palo Cortado een Oloroso Catan voor me inschenkt, valt direct de donkere goudkleur op. Dit is een drankje waar ik wel van hou. Een tikje zoet, ideaal voor een combinatie met een kaas- en ham plankje.

Pedro Ximénez-wijn is een zoete en soepele wijn, hij ontstaat door de druiven lang in de zon te laten rijpen, de trossen worden uitgespreid op een bed van gevlochten espartogras waar de rozijnen langzaam worden gedroogd. Zodra de rozijnen zijn geperst, wordt een dichte most verkregen, een echt rozijnen sap. De speciale editie Pedro Jimenez 1729 die ik mag proeven is dan ook donkerbruin en wat mij betreft iets te zoet, het smaakt inderdaad naar rozijnen sap, maar dan met alcohol.

Hoe werken criaderas en soleras?

De vaten die worden gebruikt om de fino groot te brengen, hebben een inhoud van ongeveer 500 liter. Het voorkeurshout, vanwege zijn porositeit, is Amerikaans eiken. Nieuw hout mag nooit worden gebruikt.

De criadera die zich het dichtst bij de grond bevindt, is de solera; degene die zich er direct boven bevindt, eerste criadera; de volgende, tweede criadera enzovoort. Elke criadera bevat wijn van hetzelfde rijpingsniveau; de solera, degene met de meeste rijping, de eerste criadera, het volgende rijpingsniveau enzovoort tot aan de jongste criaderas.

Bodega Alvear vandaag de dag

Door de geschiedenis heen heeft Bodega Alvear zijn familiekarakter en eeuwenoude wortels behouden. De Alvears van vandaag zijn talrijk, er zijn momenteel meer dan 50 eigenaren, sommige managers van het bedrijf maken ook deel uit van de familie.

Alvear verkoopt zijn wijnen door heel Spanje, met als belangrijkste markt het Middellandse Zeegebied van Catalonië tot Algeciras. Het wijnhuis verkoopt 40% van zijn productie buiten de Spaanse grenzen aan meer dan 25 verschillende landen, waaronder Groot-Brittannië, Nederland, Japan, Canada en Australië.

Sinds kort zijn ze ook begonnen met een vermout van het huis en als ik die proef, ben ik meteen verkocht. Wat een aroma! Wat een smaak! Heel speciaal. Die moet mee naar huis, dat moet ik delen!

Ik mag het eigenlijk niet zeggen, want het wijnhuis staat bekend om zijn D.O wijnen van Montilla Moriles, maar als ik heel eerlijk ben, is deze vermout mijn grote favoriet.

Als ik denk dat de proeverij op zijn eind is gekomen, vergis ik me. Inma loopt even weg en komt even later terug met een ijskoude likeur van een heel speciale editie. Hiervan zijn maar een beperkt aantal flessen gebotteld. Ik geef toe, ook deze is heerlijk. Maar toch kan niet op tegen zijn voorganger.

Als ik op mijn horloge kijk, zie ik dat het bezoek ruim twee en half uur geduurd heeft. Het is tijd om op te stappen, maar voordat ik vertrek, lopen we nog even langs de winkel want een flesje vermout gaat er natuurlijk mee. Ik bedank Imma voor haar uitvoerige verhalen en de geweldige proeverij. Met nieuwe kennis en een andere kijk op de Pedro Ximenez wijnen stap ik in mijn furgoneta en start de motor. Echter, ik rij enkel de poort en de straat uit. Daar geniet ik in een taveerne van een uitstekende Cordobeese lunch en daarna doe ik een dutje in de furgo alvorens ik verder reis.

Praktische informatie:

Bodega Alvear ligt in het centrum van Montilla in de Calle Maria Auxiliadora 1.

Je kunt via de website informatie opdoen en voor diverse proeverijen reserveren. Bijvoorbeeld in de prachtige Don Diego zaal, waar ik was, maar ook in de wijngaard.

Voor reserveringen bel je naar (0034) 957.650100.

De smaak van Andalusië, smullen in iedere provincie

Andalusië zou je een culinair continent te midden van het omvangrijke Spaans Gastronomisch Universum kunnen noemen. Er bestaan maar weinig zulke gevarieerde keukens met ieder een eigen smaak als die van de acht Andalusische provincies.

Laten we een kijkje nemen en ontdekken welke gerechten of producten je niet mag missen als je in desbetreffende provincie bent. Waar je ook gaat eten, je proeft altijd de pure smaak van het land of de zee. In Spanje noemen we gerechten of restaurants met lokale producten ook wel KM 0 (kilometro cero).

Almeria

De keuken van Almeria is fantasierijk, onafhankelijk en origineel. Bovendien is het ook een gezonde keuken, met veel eigen tuinbouwproducten zoals de paprika waarvan de paprikapoeder gemaakt wordt die men in veel gerechten gebruikt, of de bekende La Cañana tomaat, en veel vis en zeevruchten aan de kust.

Het zijn kenmerkende elementen van het Mediterrane dieét, die samen met de olijfolie, de kazen uit de Alpujarras, de ham uit het plaatsje Seron in het binnenland en de streekwijnen het plaatje compleet maken.

De kazen uit Seron zijn ontzettend lekker, proef ze.

Cadiz

De keuken van Cadiz is een combinatie van zee, platteland en bergen. De keuken is net zo rijk en gevarieerd als de provincie waar hij toebehoort. Cadiz staat bekend om zijn artisjokken en kool, de bekende asperges van Alcala del Valle, en de paddenstoelen van Los Alcornales die worden gestoofd. Uit de groenten op het platteland onstaat de gazpacho.

Terwijl aan de kust vis zoals zeebrasem, zeetong, rode tonijn van Barbate (mijn lievelingsgerecht) en zeevruchten zoals de garnalen van SanLucar wereldbekend zijn, mag ook de pescaito frito, ofwel verschillende soorten gebakken vis, niet aan tafel ontbreken. In de Sierra wordt een goede olijfolie geproduceerd die naast ambachtelijke kazen en het vlees van het runderras Retinto de hoofdrol spelen. Ook de sherry´s uit Jerez verdienen een aparte vermelding.

De absolute topper aan de kust van Cadiz; Tartar van Rode Tonijn van Barbate

Cordoba

De Cordobeese keuken is uitgebreid en vol nuances. Deze verscheidenheid komt voornamelijk door de ligging van deze provincie. In de bergen leeft het Iberisch varken waarvan de heerlijke ham van Los Pedroches komt. Ook gebruikt men honing, kastanjes en groot wild uit het bos.

Van het platteland en de vlakten van de Guadalquivir komen olijfolie, wijn en azijn van de D.O Montilla Moriles. Ook de olijfolie van de Sierra Subbetica, met name van Priego de Cordoba wil ik apart vermelden. Men oogst in deze provincie sinaasappels van Palma, kweeperen van Puente Genil en perzikken van Almodovar. In heel Spanje zijn de koekjes en anijs uit Rute bekend en ook de kazen uit Zuheros. Traditionele gerechten zijn salmorjeo, Cordobeese flamequin en artisjokken a la montillana.

Een goede Salmorejo in Cordoba mag je echt niet overslaan

Granada

De uitgebreide gastronomie van Granada is het resultaat van een lange Moorse culturele erfenis en de unieke ligging en klimaat. Terwijl de Vega streek groenten en fruit levert, worden in het binnenland de lage temperaturen bestreden met stevige stoofschotels. Het vlees komt voornamelijk uit de Alpujarra, met als topper de jamon uit het hoog gelegen Trevelez.

De Costa Tropical zorgt voor verse vis en is de streek waar de tropische vrucht chirimoya gekweekt wordt. Ook in Granada maakt men olijfolie die de typische Alpujarra gerechten op smaak brengt. In het plaatsje Riofrio staat forel op het hoofdmenu en wordt biologische kaviaar verkocht.

Proef de tropische vruchten van de Costa Tropical

Huelva

Diversiteit is het kernwoord in de keuken van Huelva. Een gastronomie die het midden houdt tussen zee en bergen en soms vermengd is met culinaire tradities van de grensregio Extremadura of het buurland Portugal. Uitblinker in Huelva is de jamon de Jabugo, van het Iberisch varken. Ook de geitenkazen en paddenstoelen van de Sierra de Aracena mogen niet onvermeld blijven. Dit alles wordt vergezeld met wijnen van de D.O Condado de Huelva.

De zee is de andere grote provinciale voorraadkast en biedt veel vissoorten en zeevruchten. Vooral de witte garnaal uit Huelva is befaamd en ook de kleine pijlstaartinktvis mag niet op tafel ontbreken. Bovendien staat Huelva bekend om zijn heerlijke aardbeien die vanaf maart al verkrijgbaar zijn.

Witte Gambas met zeezout, om je vingers bij op te eten

Jaen

De gastronomie van Jaen weet de Romeinse (wijn, granen, olijfolie) en Moorse (gebak) erfenis te combineren met invloeden van de aangrenzende keuken van de regio Castilla La Mancha. Jaen staat grotendeels bekend om zijn enorme vlaktes met olijfbomen waar een voortreffelijke olie wordt geoogst. Met die olie bereidt men gerechten met gevogelte, hert, zwijn en varken die in de bergen leven. Ook wordt de olijfolie rijkelijk gebruikt bij salades, gazpachos en warme soepen. Bekend in Jaen is het stoofpotje andrajo. Doordat Jaen in het binnenland ligt, wordt de vis gemarineerd of gezouten; de bacalao, gezouten stokvis.

Om de maaltijd af te sluiten is er niets beters dan fruit uit de streek zoals kersen uit Castillo de Lucubin of perzikken uit Alcaudete.

Olijfolie uit Jaen is wereldbekend, ga eens naar een proeverij.

Malaga

De keuken van Malaga wordt gekenmerkt door de eenvoud van ingrediënten en de verscheidenheid van rijkdom van smaak. Traditie en moderniteit komen samen in een gastronomie die op een verrassende manier de bergen en de zee weet te combineren, met groenten, vis, peulvruchten en fruit in de hoofdrol. Gazpacho, salades, ajoblanco (een variant van de gazpacho op basis van amandelen en druiven) zijn zeer bekend.

Gebakken vis en espetos, aan spiesjes geregen sardientjes die door gloeiend houtskool worden gegrild, of de porra anteguerana zijn enkele gerechten die roem geven aan de goede keuken van Malaga. Natuurlijk wordt dit alles vergezeld door bekende wijnen uit de Sierra de Malaga, Axarquia en Sierra de Ronda.

De bekende vissersbootjes met espetos en andere gegrilde vissoorten

Sevilla

De gastronomische rijkdom en verscheidenheid van de provincie Sevilla is een mix van de traditionele Andalusische keuken en de moderne Mediterrane keuken. Deze mediterrane basis komt tot uiting in het gebruik van hoogwaardige olijfolie. Bekend is de most van druiven uit Aljaraje en Lebrija. Er is een grote verscheidenheid aan groenten en fruit. Maar ook rijst, peulvruchten en vlees van klein en groot wild en de ham en vleeswaren uit de Sierra Norte.

De kaart van Sevilla is rijk en biedt overheerlijke gerechten zoals huevos a la flamenca, soldaditos de pavia, menudo, stoofpotjes van stierenstaart en eend met rijst. De uitgebreide patisserie omvat de mantecados en polvorones van Estepa. Na de maaltijd wordt anijslikeur van Cazalla geschonken.

Arroz con Pato op de menukaart in Sevilla, een klassieker met eend en rijst uit de Guadalquivirstreek

Je ziet, er valt heel wat te smullen in de restaurants in Andalusië. Bovendien is het een supergezonde keuken met verse producten. Maak eens een culinaire reis door Andalusië en probeer de lekkerste gerechten! Het zal je opvallen dat er nauwelijks sauzen gebruikt worden. In Andalusië gaat het om de echte smaak van ieder ingrediënt en niet om smaakmakers. Buen provecho!