Negen bijzondere belevenissen in Extremadura

Extremadura werd jarenlang beschouwd als een streek die je beter kon mijden. Te heet, te droog, te lastig bereikbaar. Maar de nadelen van toen, zijn de voordelen van nu. Dankzij de rol aan de zijlijn van het grote toerisme, is de streek zichzelf gebleven met een bijna onaangetast landschap van ruige vlaktes, wilde bergen en verrassend groene dalen. Dit is Spanje zoals we het graag zien, met verstilde dorpen en mooie middeleeuwse steden, waar het leven nog altijd een versnelling langzamer gaat.

Platgetreden paden bestaan hier niet en reizend door de streek doe je de ene na de andere ontdekking. Van een Romeins theater tot een kapelletje dat net zo uitbundig is beschilderd als de Sixtijnse kapel. En van een hemel vol roofvogels tot een tafel met verfijnde streekproducten. Extremadura was in de 15de en 16de eeuw het land van de ontdekkingsreizigers die de wijde wereld introkken. Het is de hoogste tijd dat je de streek ontdekt.

Trujillo, in het spoor van de ontdekkingsreizigers

De beroemdste zoon van Trujillo, onwettig nog wel, staat in brons gegoten op het Plaza Mayor: Francisco Pizarro. Hij dankt zijn faam aan belangrijke overwinningen op de Inca’s waarna hij de stad Lima stichtte, de huidige hoofdstad van Peru. Het is opvallend hoeveel Spaanse ontdekkingsreizigers uit Extremadura komen.

De streek was relatief arm en zelfs als je van adel was had je niet veel keuze: een carrière in het klooster of het avontuur. Velen kozen voor de laatste optie, zeilden naar het westen en vernoemden nieuwe nederzettingen naar plaatsen uit hun geboortestreek zoals Mérida, Guadalupe en Medellin. Reis ze achterna langs de dorpen en stadjes waar hun roots liggen. Maar begin of eindig met een café solo op het plein van Trujillo!

Parque Nacional Monfragüe, roofvogels spotten

Hier is het niet de vraag óf je er roofvogels zult zien, maar hoeveel. Met alleen al honderden vale gieren rond de pieken van de Salto del Gitano is succes verzekerd. In grote groepen cirkelen de vogels om je heen. Soms zo laag dat je ze recht in de ogen kunt kijken. Behalve vale gieren zijn er onder meer zwarte ooievaars, slechtvalken, aasgieren en havikarenden. Monfragüe is het enige nationale park van Extremadura. Wie de geheimen wil leren kennen maakt er een tocht met een gids.

Wijn, kaas & ham, de streek op je tong

Te droog en te warm voor wijn van topkwaliteit? Dan moet je eens binnenlopen bij één van de kleine familiebedrijven en er een Verdejo of Tempranillo proeven. Zo eerlijk en puur wordt wijn op weinig plaatsen gemaakt. Onder kenners vormen de wijnen van Extremadura, de Ribera del Guadiana D.O, een goed bewaard geheim. Het geldt ook voor de regionale keuken die door de eeuwen heen is gevormd door Romeinse, Arabische, Joodse en Latijns-Amerikaanse invloeden.

Beroemd is de Jamón Ibérico de bellota Dehesa Extremadura, die aan strenge eisen moet voldoen om de kwaliteit te garanderen. Zo hebben de varkens vrij rondgelopen en zich tegoed gedaan aan onder meer eikels en kruiden. Andere gastronomische toppers zijn de Torta del Casar, een fijne schapenkaas. Maar ook gerookte paprika uit La Vera, zoete picota kersen uit Valle del Jerte, honing, lamsvlees en olijfolie. Het ondergeschoven kindje binnen de Spaanse gastronomie is ondertussen weer geliefd. Topkoks openen restaurants in de streek om er te kunnen koken met producten die uitblinken in smaak en eenvoud.

Cáceres, slenteren door het verleden

Het middeleeuwse hart van Cáceres is zo authentiek dat het werd gebruikt voor filmopnames van Game of Thrones. De jarenlang verwaarloosde oude stad, is tot in de puntjes opgeknapt en staat zelfs op de Unesco Werelderfgoedlijst. Je kunt er dwalen door smalle straatjes, stadspaleizen bezoeken en een toren beklimmen. Must see: het huis van conquistador Juan Cano de Saavedra en zijn vrouw Isabel, de dochter van de laatste Azteekse koning Montezuma.

Badajoz, de ongepolijste sfeer

Op het hoogste punt van de oude stad staan de muren van het Alcazaba, het voormalige Arabische fort van Badajoz. Hier begon de historie en de welvaart van de stad aan de Guadiana-rivier, met een moslim koninkrijk dat zich uitstrekte tot Lissabon. De stad is nog niet geofferd aan het toerisme en die ongepolijste sfeer geeft Badajoz karakter.

Mérida, bezoek de Romeinse metropool

Een theater, aquaduct, forum romanum, badhuis, tempel, amfitheater en een museum vol archeologische vondsten. Wandelend door Mérida, de hoofdstad van Extremadura, kom je het rijke Romeinse verleden vanzelf tegen. De stad groeide vanaf 25 voor Christus uit tot een Romeinse metropool op het kruispunt van de belangrijke handelswegen Salamanca-Sevilla en Toledo- Lissabon. Vooral het theater is prachtig. Als je er op één van de hogere banken gaat zitten, voel je de sfeer van toen. Je kunt je voorstellen hoe zo’n 6.000 mensen ademloos keken naar de voorstellingen. En tijdens het theaterfestival is dat nog steeds zo.

Minder verfijnd was het vermaak in het ernaast gelegen amfitheater. Daar vloeide het bloed van gladiatoren en roofdieren en werden grootse veldslagen nagespeeld. Het ‘Mérida Archeologische Ensemble’ staat op de Unesco Werelderfgoedlijst. Het zijn niet altijd de grote bezienswaardigheden die verrassen. Zo kun je tijdens een wandeling door de bergen zomaar tegen een boogbrug aanlopen. Of verandert het wandelpad in een oude Romeinse handelsweg met glanzende stenen, gepolijst door duizenden voeten die er door de eeuwen overheen zijn gelopen.

Roadtrip, zwerven en dwalen

Stofwolken waaien over knoestige velden, dorpen hebben zich verschanst op heuveltoppen en de vroege ochtendzon kleurt de velden goudgeel en de hemel zachtblauw. Ruimte… Lucht… Adem… Verder weg van de costa’s kun je in Spanje niet reizen. Hier op het platteland van Extremadura wordt de ware ziel van Spanje gekoesterd en zorgvuldig geconserveerd. Het netwerk van kleine weggetjes zit vol verrassingen.

Van toppers als Mérida (Romeins erfgoed) en Guadalupe (klooster) tot een verlaten finca of een bodega, die gasten welkom heet om de plaatselijke wijn te proeven. De authentieke schoonheid van Extremadura maakt dat stukje bij beetje de snelheid uit je lijf verdwijnt. Rijden en kijken. Stoppen en dwalen. Door verstild landschap, een mooi klein dorp of een kasteel dat machtig op een rotspunt staat. Haast heeft geen zin. Het zijn de elementen die het ritme bepalen.

Donkere luchten, sterren kijken

Als de zon achter de horizon is verdwenen en het langzaam donker wordt, verschijnen één voor één de sterren aan de hemel. Niet gehinderd door lichtvervuiling of bewolkte nachten lijkt er in Extremadura geen einde aan te komen. Vanaf diverse plaatsen kun je met het blote oog de Melkweg zien en tal van bekende en onbekende sterren. In de speciale brochure landscape of stars lees je wat de beste stargazing spots zijn. Twee plaatsen zijn internationaal erkend als Starlight Tourist Destination: Monfragüe en Gran Lago de Alqueva. Buenas noches!

Ermita de la Virgen del Ara, de Sixtijnse kapel

Vanuit het dorp Fuente del Arco voert een mooie weg de heuvels in. Rechtdoor gaat het naar de verlaten mijn van La Jayona en rechtsaf richting een kleine, eenvoudige kapel: de Ermita de la Virgen del Ara. Zodra je de zware houten deur van de kapel opent en over de drempel stapt, wandel je één groot schilderij binnen. Links, rechts, voor, achter, boven, alles om je heen staat vol taferelen uit de bijbel. De bijnaam is dan ook verdiend: de Sixtijnse Kapel van Extremadura.

Praktische informatie
Extremadura ligt in West-Spanje, ingeklemd tussen Madrid en de Portugese grens. De streek laat zich het beste ontdekken met de auto. Deze kan eventueel worden gehuurd op de dichtstbijzijnde internationale vliegvelden van Madrid en Sevilla.

De snelweg A-5 verbindt Madrid via Trujillo, Mérida en Badajoz met Portugal. Onderweg kun je afslaan naar onder meer Guadalupe, Plasencia en noord-Extremadura. De A-66, Ruta Via de la Plata, doorkruist Extremadura van noord naar zuid.

Over kaas, wijn en vallende sterren tussen Zamora en Valladolid.

Zamora ligt in het noordwesten van Spanje vlakbij de Portugese grens, aan de rivier de Duero en is het middelpunt van de Via Ruta de Plata.

Zij wordt wel de stad van de romaanse bouwkunst genoemd vanwege de vele bouwwerken uit de romaanse periode en de archeologische overblijfselen uit de tijd van de Romeinse overheersing. Je vindt er maar liefst 24 kerken, een kathedraal, een kasteel, twee paleizen, oude stadsmuren, authentieke huizen en een romaanse brug, daterend uit de tiende tot de dertiende eeuw. Daarmee is Zamora de stad met het hoogste aantal romaanse bouwkunst van Europa.

Zamora is ontstaan aan de noordoever van de rivier de Duero, een van de langste rivieren van het Iberisch schiereiland met 897 kilometer. De rivier stroomt in Spanje door een droog gebied en voert veel water af uit het noordelijk gelegen Cantabrisch gebergte. De bekendste en oudste oeververbinding is de Puente de Piedra, ook wel de Puente Nuevo (nieuwe brug) genoemd, die dateert uit de dertiende eeuw en al honderden jaren onderdeel is van de Via de la Plata, de oude Romeinse handelsroute van Sevilla naar Asturias, waar deze weg in Astorga aansluit op de Camino de Santiago.

Er zijn resten gevonden van een veel oudere brug die nog intact was toen de nieuwe brug werd gebouwd, maar het is ook mogelijk dat deze oude brug in de tiende eeuw opzettelijk is vernietigd door de Asturianen om zich de Moren makkelijker van het lijf te houden en Zamora het dus driehonderd jaar zonder vaste oeververbinding heeft moeten stellen.

Voor Zamora moet je minimaal een dag uittrekken en natuurlijk de tijd nemen om op een terrasje te genieten van een kaasplankje met kaas uit de streek, queso zamoreño, waar Zamora ook bekend om staat. Kaaskop als ik ben, wil ik daar wel meer over weten en daarom ga ik iets buiten de stad op bezoek bij Teodolindo en zijn zonen die generatie na generatie een kleinschalig kaasfabriekje in stand houden en een museum hebben ingericht.

In het museum Chillon legt Pablo, de zoon van Teodolindo, uit hoe zijn overgrootvader ooit begonnen is met de kaasproductie van schapenmelk. Aan de hand van oude gebruiksvoorwerpen, foto’s en wat korte video’s krijg je een goede indruk hoe de ontwikkeling in de loop der jaren is ontstaan. Het fabriekje zorgt inmiddels voor rond de duizend kazen per dag die allemaal met de hand worden ingesmeerd met olijfolie en vervolgens een rijpingsproces doorstaan of worden bestrooid met gerookte paprikapoeder, kruiden of as.

Na het bezoek aan het museum wacht ons een kaasproeverij. Vergezeld met een lekker glas rode Toro wijn. Ik ben gek op kaas en ga dan ook de deur uit met een heerlijk assortiment in mijn tas om later thuis nog eens lekker na te genieten.

Het glas Toro smaakt zo lekker dat ik besluit het stadje, waar de wijn naar genoemd is, op enkele kilometers van Zamora nog eens te bezoeken. Eigenlijk bestaat het enkel uit twee lange straten met bodega’s met mijn favoriete Toro D.O. die uitkomen op de prachtige Colegiata die je kunt bezoeken.

Eenmaal de smaak te pakken besluiten we door te rijden naar de Rueda streek. Deze witte wijn is mijn favoriet tijdens de zomer. Ik heb al heel lang een uitnodiging staan om een bodega te bezoeken die midden in het centrum van Tordesillas ligt en waar de jonge Helena en Reyes met hun vader Quintin de scepter zwaaien; bodega Muelas.

Overigens is Tordesillas in de geschiedenisboeken wereldbekend om een verdrag dat daar lang geleden gesloten is. Het verdrag van Tordesillas dat in 1494 tot stand kwam. Via dit verdrag verdeelde paus Alexander de zesde, in opdracht van de Spaanse koning, de overzeese wereld tussen Spanje en Portugal.

Wat ik niet verwacht bij mijn bezoek aan de bodega die midden in de stad ligt, dat deze ondergronds is en dat de verschillende zalen verbonden zijn door onderaardse gangen. Het heeft iets mystieks; brandende kaarsen, de geur van aarde en overal gestapelde flessen die schitteren in het flakkerende kaarslicht.

Als we via een eeuwenoude trap weer boven komen, schenkt vinoloog Helena vier glaasjes wijn in. Wat is het moeilijk kiezen! De wijnen die we proeven, zijn allemaal even heerlijk en ik wil natuurlijk wel een aantal flessen mee naar huis nemen.

Ondertussen laat Reyes weten dat ze ook zilversmid is. Ze maakt sierraden die gerelateerd zijn aan wijn en druiven. Als de laden van een klein houten ladekastje opengaan, smelt ik… Kan ik de ring met vijf druiven van esmeralda steen weerstaan?

Niet ver van Tordesillas ligt midden tussen de lavendelvelden sterrenwacht Cielo y Tiedra , aan de rand van het plaatsje Tiedra. Ook daar ben ik ooit uitgenodigd, dus nu ik toch in de buurt ben, wil ik er graag een kijkje nemen om de beloofde sterren te kunnen aanraken. Het is een superstrak gebouw midden in de paarse velden dat gebruikt wordt voor astronomisch onderzoek.

We worden ontvangen door directeur Sergio die ons meeneemt naar het planetarium. Een bevlogen astrofysicus vertelt ons dat we geluk hebben, want vanavond staat de planeet Jupiter in rechte lijn met Saturnus en deze bijzondere gebeurtenis gaan we, zodra het donker is, beleven.

De avond valt en de lavendelvelden geuren. Als de zon ondergaat, nemen we plaats in de tuin voor een tapas diner met streekproducten die vergezeld worden door goddelijke Toro en Rueda wijnen. Langzaam wordt het donker en verschijnen de eerste sterren boven ons.

Dat is het moment aangebroken. Astronoom David neemt ons mee naar een open ruimte waar een enorme telescoop staat opgesteld. Via zijn telefoon laat hij de telescoop van richting veranderen en op de maan instellen. Ik observeer de maan en ook de kraters zie ik heel duidelijk. Even later is Saturnus aan de beurt waarvan ik duidelijk de ringen kan zien en dan het hoogtepunt; de observatie van Jupiter. Als je stilstaat bij het enorme Universum, wat voel je je dan opeens nietig…

Het is bijna middernacht en het bezoek wordt afgesloten op een plek in de open lucht met een soort stenen bedden. Daar turen we het heelal af en zien we twee keer een vallende ster, het is immers een week na de Perseïden en dan vallen er best nog wat te zien.

Het is ruim over middernacht. Over een donker landweggetje rijden we terug naar het hotel. Stil en onder de indruk. Bewust van onze nietigheid en in brede beroering over de fascinerende dag in een schitterend gebied. Waar heden en verleden samenkomen en de toekomst zelfs met een telescoop niet te voorspellen is.

Praktische informatie

Zamora ligt op 45 autominuten vanaf Salamanca en is een kleine drie uur rijden vanaf Madrid.

Ik raad je aan om een hele dag uit te trekken voor je bezoek aan de stad Zamora en een andere dag het bezoek aan kaasfabriek Chillon, Bodega Muelas én de sterrenwacht in Tiedra met elkaar te combineren.

In de Spaanse zevende hemel

Spanje is één van de beste plaatsen in Europa om de sterrenhemel te bewonderen.

Observeer de sterren eens vanaf uitkijkpunten of observatorio in adembenemende natuurgebieden. In het Nationaal Park Monfragüe in Extremadura bijvoorbeeld kun je naar de sterren kijken terwijl je op je eigen tempo tussen de steeneiken wandelt.

In de diverse observatoria leer je alles over de geheimen van de hemel op de schitterendste plekken in Spanje.

Zelf heb ik via telescopen het Universum mogen bekijken op de volgende plaatsen:

La Palma, Canarische eilanden

Het eiland La Palma is een van de beste locaties ter wereld om sterren te kijken. Omdat er bijna geen lichtvervuiling is en vanwege de klimaat- en weersomstandigheden werd het eiland het allereerste sterrenreservaat van Spanje.

De titel sterrenreservaat wordt toegekend aan beschermde gebieden waar een heldere hemel onderdeel is van het natuurlijke erfgoed. Het observatorium Roque de los Muchachos zorgt voor een bijzondere ervaring. Wanneer de avond valt, ontstaat er een wolkenveld boven het eiland. De bergtoppen steken er dan bovenuit wat je het gevoel geef dat je in de wolken bent.

Calar Alto, Almeria

In het natuurgebied Sierra de Filabres ligt het observatorium Calar Alto. De Spaans-Duitse Sterrenwacht, genesteld onder een bevoorrechte hemel, ligt op een hoogvlakte van 2168 m boven de zeespiegel en is de belangrijkste sterrenwacht van het Europese continent. Het bestaat iets meer dan veertig jaar en heeft flink bijgedragen tot de ontwikkeling van de astronomie in Spanje.

Ik had het voorrecht om de hemel te bestuderen met een professionele gids, die een enorme telescoop had meegenomen om het melkwegstelsel dichtbij te halen. De volgende morgen bezocht ik het centrum, en ging ik binnen in de enorme koepels met telescopen van wel meer dan 45 meter hoog.

Altiplano de Granada

Afgelopen voorjaar was ik op persreis in de Altiplano ten noorden van de stad Granada. Ook zo een schoon en rustig gebied, ideaal voor astro ervaringen. De Altiplano valt binnen het gebied dat in 2020 door Unesco is uitgeroepen tot Geoparque.  Dit gebied heeft een van de schoonste luchten van Europa, dus het is perfect om, zodra de avond valt, de sterrenhemel te observeren bij Observatorio de la Sagra.

Ik kreeg de kans om een ​​sterrenworkshop te doen. Die nacht heb ik verschillende astronomische objecten kunnen observeren, zoals planeten, nevels of zelfs het melkwegstelsel.

La Gomera, Canarische eilanden

Toen ik in de jaren negentig en begin 2000 op La Gomera woonde ging ik in de zomer regelmatig naar het hoogste punt van het Nationaal Park Garajonay met een hoogte van 1489 meter. Ook daar keek je vanaf dat punt neer op het wolkendek en kon je in alle rust de sterren bestuderen.

Op heldere dagen lukte dat zelfs heel goed vanaf mijn eigen finca. De lucht was daar zo helder, dat ik regelmatig vanaf mijn terras satellieten voorbij zag komen.

Sierra de Gredos, Avila

Toen ik een nacht in de oudste Parador van Spanje mocht logeren, kon ik mijn eerste Starlight Experience beleven.  Op een kleine 500 meter van de Parador is een prima plek om naar de sterren te kijken.

Het Parador ligt midden in natuurpark Sierra de Gredos en op een hoogte van 2000 meter. Liggend op houten dekstoelen en onder een warme deken zorgt een professionele gids van Fundacion Starlight voor een onvergetelijke en sprookjesachtige avond.

Ik pluk de sterren in de zevende hemel

In de greep van het Universum ben ik op zoek gegaan naar meer mooie plekken in Spanje om me te laten meenemen naar de overweldigende immensiteit van een hemel vol sterren en de nachtelijke schoonheid van een magische omgeving. Met een telescoop en hemelkaart probeer ik de sterrenbeelden, de planeten en de satellieten te benoemen. Het lijkt wel of er steeds meer bijkomen…

Op mijn verlanglijstje staan vier nieuwe observatorio om te gaan bezoeken:

Sierra Nevada, Granada

Midden in Spanjes grootste Nationaal Park, Sierra Nevada en op de een na hoogte berg van Spanje Pico Veleta met 2896 meter werd in 1978 de sterrenwacht bebouwd. Het is een enorm complex met gigantische telescopen en ook een radiotelescoop. Deze sterrenwacht is in de winter nauwelijks te bereiken, in verband met behoorlijke sneeuwval.

Cazorla, Jaen

In 2009 opende in natuurpark Sierra Cazorla Centro Astronomico Fresnedilla. Sierra Cazorla is zo een schoon gebied dat het de longen van Spanje wordt genoemd. Hier vind je in de hele wijde omtrek geen luchtverontreiniging, enkel pure zuurstof. Vanuit vijf meter hoge koepels kun je via telescopen de sterren bestuderen. Het is overigens ook een geschikte plek voor wandeltoerisme.

Monfragüe, Caceres

Binnen de driehoek gevormd door Madrid, Sevilla en Lissabon ligt Extremadura: een regio vol valleien, bergketens, vlakten en rivieren, beschouwd als één van de laatste ongerepte natuurparadijzen van Zuid-Europa en een van de laatst onaangetaste wildernissen van Europa

Het Monfragüe, dat op Unesco ’s werelderfgoedlijst te vinden is, staat bekend als ultieme sterrenkijkbestemming vanwege de uitzonderlijke nachtelijke hemels. Voor enkel drie euro kun je al een Starlite ervaring meemaken bij het Observatorio Astronomico de Monfragüe.

Tiedra, Zamora

Deze sterrenwacht bevindt zich in superstrak en modern gebouw in the middle of nowhere tussen de wijn- en graanvelden van Tiedra, het oude Castilië. Binnen kun je het planetarium bezoeken en buiten de sterrenhemel bewonderen. De planeten en sterren worden zo dichtbij gehaald dat het lijkt of je ze met je handen kunt aanraken.

In de zomer kun je tussen je bezoek aan het planetarium en de astro-beleving dineren onder de sterrenhemel. Raadpleeg voor alle activiteiten even de website. Ik augustus van dit jaar tijdens de Perseïden, ga ik het allemaal meemaken en ik vertel je er over later dit jaar. Het Astronomisch centrum heeft ook het Certificado Starlight de Parque Estelar.

Vallende sterren of Meteoren?

Wist je eigenlijk dat er elk moment vallende sterren zijn? Normaal zien we ze niet, maar ze vallen constant, en dit is iets dat je pas beseft als je in totale duisternis naar de lucht kijkt. Overigens worden ze geen vallende sterren genoemd, maar meteoren. Die vallen niet echt naar beneden, maar het is het lichteffect dat je ziet wanneer een klein ruimtesteentje de dampkring binnendringt.

Een grappig weetje is dat vallende sterren in het Spaans Lagrimas de San Lorenzo heten.

Bij het bestuderen van het heelal vliegen de uren voorbij en geniet ik intens van een fascinerende wereld. Regelmatig zie ik een vallende ster en zou ik een wens willen doen, maar vaak kan ik geen woorden vinden. Turend naar het heelal, de sterren bijna aanrakend, bekruipt me soms het gevoel dat er geen andere plek op de wereld is waar ik liever zou willen zijn.

Hou er bij een bezoek van een astronomisch centrum of observatorio rekening mee dat het op flinke hoogte ´s nachts erg koud kan zijn. Zelfs zomers!

Voor hemelse ervaringen in Andalusië, kun je een kijkje nemen bij Astro Andalus