In de Spaanse zevende hemel

Spanje is één van de beste plaatsen in Europa om de sterrenhemel te bewonderen.

Observeer de sterren eens vanaf uitkijkpunten of observatorio in adembenemende natuurgebieden. In het Nationaal Park Monfragüe in Extremadura bijvoorbeeld kun je naar de sterren kijken terwijl je op je eigen tempo tussen de steeneiken wandelt.

In de diverse observatoria leer je alles over de geheimen van de hemel op de schitterendste plekken in Spanje.

Zelf heb ik via telescopen het Universum mogen bekijken op de volgende plaatsen:

La Palma, Canarische eilanden

Het eiland La Palma is een van de beste locaties ter wereld om sterren te kijken. Omdat er bijna geen lichtvervuiling is en vanwege de klimaat- en weersomstandigheden werd het eiland het allereerste sterrenreservaat van Spanje.

De titel sterrenreservaat wordt toegekend aan beschermde gebieden waar een heldere hemel onderdeel is van het natuurlijke erfgoed. Het observatorium Roque de los Muchachos zorgt voor een bijzondere ervaring. Wanneer de avond valt, ontstaat er een wolkenveld boven het eiland. De bergtoppen steken er dan bovenuit wat je het gevoel geef dat je in de wolken bent.

Calar Alto, Almeria

In het natuurgebied Sierra de Filabres ligt het observatorium Calar Alto. De Spaans-Duitse Sterrenwacht, genesteld onder een bevoorrechte hemel, ligt op een hoogvlakte van 2168 m boven de zeespiegel en is de belangrijkste sterrenwacht van het Europese continent. Het bestaat iets meer dan veertig jaar en heeft flink bijgedragen tot de ontwikkeling van de astronomie in Spanje.

Ik had het voorrecht om de hemel te bestuderen met een professionele gids, die een enorme telescoop had meegenomen om het melkwegstelsel dichtbij te halen. De volgende morgen bezocht ik het centrum, en ging ik binnen in de enorme koepels met telescopen van wel meer dan 45 meter hoog.

Altiplano de Granada

Afgelopen voorjaar was ik op persreis in de Altiplano ten noorden van de stad Granada. Ook zo een schoon en rustig gebied, ideaal voor astro ervaringen. De Altiplano valt binnen het gebied dat in 2020 door Unesco is uitgeroepen tot Geoparque.  Dit gebied heeft een van de schoonste luchten van Europa, dus het is perfect om, zodra de avond valt, de sterrenhemel te observeren bij Observatorio de la Sagra.

Ik kreeg de kans om een ​​sterrenworkshop te doen. Die nacht heb ik verschillende astronomische objecten kunnen observeren, zoals planeten, nevels of zelfs het melkwegstelsel.

La Gomera, Canarische eilanden

Toen ik in de jaren negentig en begin 2000 op La Gomera woonde ging ik in de zomer regelmatig naar het hoogste punt van het Nationaal Park Garajonay met een hoogte van 1489 meter. Ook daar keek je vanaf dat punt neer op het wolkendek en kon je in alle rust de sterren bestuderen.

Op heldere dagen lukte dat zelfs heel goed vanaf mijn eigen finca. De lucht was daar zo helder, dat ik regelmatig vanaf mijn terras satellieten voorbij zag komen.

Sierra de Gredos, Avila

Toen ik een nacht in de oudste Parador van Spanje mocht logeren, kon ik mijn eerste Starlight Experience beleven.  Op een kleine 500 meter van de Parador is een prima plek om naar de sterren te kijken.

Het Parador ligt midden in natuurpark Sierra de Gredos en op een hoogte van 2000 meter. Liggend op houten dekstoelen en onder een warme deken zorgt een professionele gids van Fundacion Starlight voor een onvergetelijke en sprookjesachtige avond.

Ik pluk de sterren in de zevende hemel

In de greep van het Universum ben ik op zoek gegaan naar meer mooie plekken in Spanje om me te laten meenemen naar de overweldigende immensiteit van een hemel vol sterren en de nachtelijke schoonheid van een magische omgeving. Met een telescoop en hemelkaart probeer ik de sterrenbeelden, de planeten en de satellieten te benoemen. Het lijkt wel of er steeds meer bijkomen…

Op mijn verlanglijstje staan vier nieuwe observatorio om te gaan bezoeken:

Sierra Nevada, Granada

Midden in Spanjes grootste Nationaal Park, Sierra Nevada en op de een na hoogte berg van Spanje Pico Veleta met 2896 meter werd in 1978 de sterrenwacht bebouwd. Het is een enorm complex met gigantische telescopen en ook een radiotelescoop. Deze sterrenwacht is in de winter nauwelijks te bereiken, in verband met behoorlijke sneeuwval.

Cazorla, Jaen

In 2009 opende in natuurpark Sierra Cazorla Centro Astronomico Fresnedilla. Sierra Cazorla is zo een schoon gebied dat het de longen van Spanje wordt genoemd. Hier vind je in de hele wijde omtrek geen luchtverontreiniging, enkel pure zuurstof. Vanuit vijf meter hoge koepels kun je via telescopen de sterren bestuderen. Het is overigens ook een geschikte plek voor wandeltoerisme.

Monfragüe, Caceres

Binnen de driehoek gevormd door Madrid, Sevilla en Lissabon ligt Extremadura: een regio vol valleien, bergketens, vlakten en rivieren, beschouwd als één van de laatste ongerepte natuurparadijzen van Zuid-Europa en een van de laatst onaangetaste wildernissen van Europa

Het Monfragüe, dat op Unesco ’s werelderfgoedlijst te vinden is, staat bekend als ultieme sterrenkijkbestemming vanwege de uitzonderlijke nachtelijke hemels. Voor enkel drie euro kun je al een Starlite ervaring meemaken bij het Observatorio Astronomico de Monfragüe.

Tiedra, Zamora

Deze sterrenwacht bevindt zich in superstrak en modern gebouw in the middle of nowhere tussen de wijn- en graanvelden van Tiedra, het oude Castilië. Binnen kun je het planetarium bezoeken en buiten de sterrenhemel bewonderen. De planeten en sterren worden zo dichtbij gehaald dat het lijkt of je ze met je handen kunt aanraken.

In de zomer kun je tussen je bezoek aan het planetarium en de astro-beleving dineren onder de sterrenhemel. Raadpleeg voor alle activiteiten even de website. Ik augustus van dit jaar tijdens de Perseïden, ga ik het allemaal meemaken en ik vertel je er over later dit jaar. Het Astronomisch centrum heeft ook het Certificado Starlight de Parque Estelar.

Vallende sterren of Meteoren?

Wist je eigenlijk dat er elk moment vallende sterren zijn? Normaal zien we ze niet, maar ze vallen constant, en dit is iets dat je pas beseft als je in totale duisternis naar de lucht kijkt. Overigens worden ze geen vallende sterren genoemd, maar meteoren. Die vallen niet echt naar beneden, maar het is het lichteffect dat je ziet wanneer een klein ruimtesteentje de dampkring binnendringt.

Een grappig weetje is dat vallende sterren in het Spaans Lagrimas de San Lorenzo heten.

Bij het bestuderen van het heelal vliegen de uren voorbij en geniet ik intens van een fascinerende wereld. Regelmatig zie ik een vallende ster en zou ik een wens willen doen, maar vaak kan ik geen woorden vinden. Turend naar het heelal, de sterren bijna aanrakend, bekruipt me soms het gevoel dat er geen andere plek op de wereld is waar ik liever zou willen zijn.

Hou er bij een bezoek van een astronomisch centrum of observatorio rekening mee dat het op flinke hoogte ´s nachts erg koud kan zijn. Zelfs zomers!

Voor hemelse ervaringen in Andalusië, kun je een kijkje nemen bij Astro Andalus

Observeer de heldere hemel vanaf sterrenwacht Calar Alto in Almeria

Afgelopen zomer bezocht ik in de provincie Almeria het astronomisch centrum Calar Alto. Je kunt er met de auto komen maar ik wandelde met een gids via een stijl bergpad aan de zuidelijke kant van het gebergte dat ons naar de 2168 hoge top bracht.

Het is in de vooravond en onderweg schieten berggeiten voor ons langs en zie ik hier en daar zwijnen tussen de struiken snuffelen.

Wandelgids Carlos vertelt ondermeer dat er in de Sierra de Filabres meer dan 2000 plantensoorten te vinden zijn. Onderweg geniet ik van het uitzicht over spectaculaire ravijnen en canyons en een schitterende zonsondergang.

Als het bijna donker is, arriveren we op het hoogste punt waar een astronoom op ons staat te wachten. We zijn niet de enigen, want het is de nacht van de Perseïden en menigeen is naar de sterrenwacht gekomen om ´vallende sterren´ te zien en een wens te doen.

De gepassioneerde astronoom heeft al de gehele dag naar het moment uitgekeken dat de zon eindelijk achter de horizon verdween en is uitermate enthousiast omdat het een avond met wolkeloze heldere hemel is. Hij heeft zijn eigen veldtelescoop meegenomen. Een speelgoeddingetje vergeleken bij de enorme reuzen die ons omringen.


De Spaans-Duitse Sterrenwacht Calar Alto, genesteld onder de bevoorrechte hemel, op een hoogvlakte van 2168 m boven de zeespiegel, is de belangrijkste sterrenwacht van het Europese continent. Het bestaat iets meer dan veertig jaar en heeft flink bijgedragen tot de ontwikkeling van de astronomie in Spanje.

Het wordt gezamenlijk gebruikt met het Max-Planck Instituut voor Astronomie in Heidelberg en het Instituut voor Astrofysica van Andalusië, in Granada en staat digital in verbinding met universiteiten over de hele wereld.

De sterrenwacht geniet van het voordeel wat het klimaat van Almeria biedt, droge en onbewolkte hemels, wat het mogelijk maakt om meer dan 200 nachten per jaar observaties uit te voeren. De plaats van de sterrenwacht is ideaal voor nachtelijke observaties door de volledige duisternis.

Het is niet voor niets dat amateurs en professionele astronomen graag naar Calar Alto komen. De lucht boven het gebergte is zuiver en de nachten zijn donker. Dit grootste astronomische complex van Europa ligt ver van alle lichtvervuiling, en biedt het perfecte uitzicht om de majestueuze nachtelijke hemel vast te leggen.

´In de astronomie kijken we weg naar het verleden. We kunnen leren hoe sterrenstelsels zich in de vroege stadia van de universumgeschiedenis bevonden,´ vertelt de astronoom enthousiast. De luchtvochtigheid is laag in dit deel van Almeria en de nachten in de zomer relatief lang en donker.

En last but not least: Andalusië ligt voor een astronoom om de hoek in vergelijking met andere goede bestemmingen om de sterren te bekijken zoals Chili en Hawaï.

Als ik met de telelens naar de hemel kijk, zie ik de nevels van het Melkwegstelsel. Dat is op veel plekken onmogelijk.  Even later laat de astronoom ons zien waar Saturnus en Jupiter zich bevinden en haalt hij de planeten dichtbij door ons door de lens te laten kijken.

Ondertussen tel ik zestien vallende sterren! Dit is mijn gaafste indruk van hoe mooi de hemel kan zijn. Diep onder de indruk bestudeer ik het heldere universum. Wat voel ik me nietig. Even na middernacht dalen we af naar het hotel dat op een klein uurtje afstand in de bergen ligt.

Maar het is nog niet klaar want de volgende morgen gaan we opnieuw naar het centrum en bezoeken we de enorme telescopen. Caltar Alto beschikt over drie telescopen met openingen van 1.2m, 2.2m en 3.5m, de laatste van wel 45 meter hoog.

Terwijl ik over de winderige vlakte loop, voelt het of ik in een futuristische film ben beland.

Je kunt een rondleiding reserveren bij de organisatie Azimuth. Zij hebben professionele gidsen die diverse talen spreken. Tijdens de begeleide tour wordt er duidelijke uitleg gegeven over astronomie en wordt het interieur van de reusachtige telescopen bezocht.

Het Observatorium van Calar Alto ligt in de gemeente Gérgal 04550, op een uur rijden van Almeria.

Bekijk hier de video

Met dank aan Iñigo Pedrueza van El Giroscopo Viajero voor een deel van de fotos.

En dank aan Turismo Andaluz die dit bezoek voor me mogelijk heeft gemaakt.