Op een warme septemberdag stap ik binnen bij een afgelegen pottenbakkersplaats die, volgens de verhalen, de oudste van Andalusië is. Langs de wanden hangen kleurrijke schalen en achter een aantal potten ontdek ik een bejaarde man die met een vlijmscherp mesje met verfijnde precieze vierkantjes uit een vers gedraaide vaas snijdt.

Achter hem klinkt klassieke muziek uit een antieke bestofte radio met enorme knoppen. De man begroet me zonder op te kijken. Geduldig maakt hij eerst zijn werkstuk af, zet dan zijn draaischijf stil en schudt mij zijn aarderood gekleurde hand. 

De Alfarero in zijn Alfar

Alfar Tito is ontstaan uit een lange lijn van ambachtslieden die verschillende generaties teruggaat. Met het aardewerk van zoon Pablo TITO en het aardewerkmuseum van vader Paco TITO wordt de aardewerktraditie levend gehouden, waarbij deze twee generaties nog steeds kunststukken en gebruiksvoorwerpen van klei maken.

De Alfar is gelegen aan de Calle Valencia in Úbeda, waar het aardewerkgilde van de stad in verre tijden werd opgericht, omdat er daarnaast waterbronnen en kleigroeven waren. Het woord Alfar komt uit het Moors en betekent letterlijk: pottenbakkersplaats. En Alfarero betekent; pottenbakker.

Terwijl Paco TITO opnieuw de draaischijf aanzet en zijn gerimpelde handen over een bonk natte klei op de draaitafel laat glijden vertelt hij: ´ In ons werk voelen we ons erg betrokken bij het authentieke ambacht van Ubeda. We voelen een verbintenis die gebaseerd is op respect en genegenheid voor onze voorouderlijke wortels. Bovendien hebben we de persoonlijke en artistieke behoefte om de traditionele werkwijze te behouden in een wereld waarin oude ambachten en ambachtslieden langzaam verdwijnen en uitsterven.´

Eeuwen van tradities

De van zijn voorouders geleerde technieken, die zich sinds zijn jeugd hebben vertaald in uren en uren toewijding, maken van Paco TITO, die je dagelijks als icoon in de werkplaats kunt vinden, een pottenbakker met persoonlijkheid. In werkelijkheid is hij ook de spil van het bedrijf. Zijn passie en zorg doen hem dromen, creëren en nieuwe manieren bedenken om moderne technologieën met traditie te combineren.

Zo maakt Paco TITO bijvoorbeeld met de hand een olijfblad met een gravure van de QR-code van de website van de prestigieuze biologische olie uit de streek. Zijn werken en bijdragen aan het Historisch Cultureel Erfgoed in kerken, herbergen, onderwijscentra en theaters tonen, naast zijn uitgebreide professionele carrière, zijn inzet om het ​​nobele pottenbakkersberoep staande te houden. Zijn werk heeft verschillende onderscheidingen gekregen.

Van vader op zoon

Na een tijdje schuifelt Paco naar een houten trap en roept zijn zoon. De achtenveertigjarige Pablo TITO, gehuld in een groezelige overal komt me begroeten en vergezelt me naar de werkplaats onder het museum. Hij groeide op tussen het aardewerk van zijn vader en grootvader tussen vuur en water en leerde het nobele pottenbakkersambacht van zijn vader Pablo TITO en zijn grootvader TITO van wie hij het respect om de familietraditie in ere te houden erfde. Pablo draait behendig wat simpele potten al voorbeeld terwijl rode spetters in het rond vliegen. Het is een nat en plakkerig werkje, dat pottenbakken. Daar heb ik nooit zo bij stil gestaan.

Ereplaats en opa´s droom

Ter afsluiting toont Pablo achter in de werkplaats de oven en werkbanken die vol staan met potten die nog gebakken moeten worden. Zijn vader laat het zware werk nu over aan zijn zoon en geniet ondertussen van zijn ereplaats in het centrum van het museum. Waar bezoekers langskomen voor een praatje en waar hij graag met ze op de foto gaat. Zijn grote hoop is nu gericht op zijn zestienjarige kleinzoon, die op de school van schone kunsten studeert. Zal hij de traditie voortzetten of zal hij kiezen voor de makkelijke weg van moderne technieken?

De werkplaats van Pablo TITO en het museum van Paco TITO zijn open voor publiek en je kunt de tachtigjarige vakman en zijn zoon dagelijkse aan het werk zien. Onder de werkplaats staat één van de weinige Spaans-Moorse ovens die nog in gebruik zijn in Spanje van meer dan vijfhonderd jaar oud. De kleipotten, die zorgvuldig binnen de oven opgestapeld worden, bakken bij temperaturen van wel 1000 graden Celsius.

Praktische informatie:

ALFAR PABLO TITO

Calle Valencia, 12

23400 ÚBEDA (Jaén)

Tel.: (+34) 953 75 14 96

Geopend:

Van maandag tot zaterdagochtend 8:30h. – 14:00h.

Van maandag tot zaterdagmiddag 16:30h. a 20:00h.

Feestdagen 10:00h. a 14:00h.