Ik was al vaak in de indrukwekkende Unesco stad Úbeda geweest, maar had nog nooit de mogelijkheid gehad om de Sinagoga del Agua te bezoeken. Een echt verborgen juweeltje in het centrum van de stad.

Het is een overblijfsel van het jodendom in Spanje dat tot 2005 onontdekt achter een lokaal huis lag. Het pand was bestemd voor de bouw van appartementen en winkelpanden, maar toen men in 2005 eenmaal aan de renovatie begon, ontdekte ondernemer Fernando Crespo per toeval stenen muren achter de huidige wanden.

Tijdens de renovatie kwamen steeds vaker kapitelen en andere interessante archeologische resten tevoorschijn. Die deel bleken te zijn van de oude synagoge van Úbeda die dateert uit de 14^e eeuw. Men is bijna vijf jaar bezig geweest met de restauratie, want iedere keer kwam er weer een nieuwe zaal tevoorschijn.

De Joodse gemeenschap in Spanje

De Synagoge van Úbeda is in 2010 geopend voor publiek. En is tegenwoordig een historische en culturele plek, waar regelmatig ook culturele evenementen gehouden worden zoals concerten, huwelijken en boekpresentaties.

In de synagoge zijn behalve sporen van het Jodendom ook sporen van het Christendom terug te vinden. Omdat het gebouw door de Inquisitie is ingenomen nadat de Joden uit Úbeda verdreven waren.

Mikvéh, het reinigingsbad

Doordat de Sinagoga del Agua net als de Arabische baden van Jaén indertijd met aarde opgevuld was om er een nieuw gebouw bovenop te bouwen, is het bouwwerk goed bewaard is gebleven. Na het vinden van de eerste kapitelen, ging men verder met opgraven en vond men onder meer de bogen van de synagoge, een vrouwengalerij en verschillende waterbronnen.

Maar ook een Joodse badplaats, die door Joden gebruikt wordt om zich te reinigen voor bijvoorbeeld een religieuze reiniging of na een bevalling. Een schitterende parel uit de Joodse cultuur en geschiedenis. De ladder heeft zeven treden en het water is diep genoeg om iemand volledig onder te dompelen. Een belangrijk detail is dat voor dit ritueel stromend water nodig is, geen stilstaand water.

Zonnewende in de synagoge van Úbeda

Op zich natuurlijk is het natuurlijk al bijzonder om zo een reinigingsbad terug te vinden. Er zijn maar enkele van deze baden in de wereld teruggevonden die bovendien zo intact waren. Wat echter nog meer bijzonder is, is het gat in het plafond, schuin boven het reinigingsbad.

Tijdens de zomerzonnewende, Solsticio de Verano, de langste dag van het jaar rond 21 juni, schijnt door dit gat een paar dagen de zon gedurende ongeveer 30 minuten precies op het water van het reinigingsbad.

Als je ooit rond 21 juni in Úbeda bent, vraag dan zeker naar de tijdstippen van de zomerzonnewende om zelf getuige te kunnen zijn van dit ongelofelijk verschijnsel. Iedere dag verschuift het tijdstip een beetje, maar het is ongeveer tussen half 10 en half 11 ’s morgens. Gedurende die dagen worden ook allerlei activiteiten en concerten georganiseerd, die zeer de moeite waard zijn om bij te wonen.

Behalve het reinigingsbad bezoek je verschillende zalen, allemaal ondergronds, en krijg je boeiende uitleg. Zo kom je door de zaal van de inquisitie, de zaal van de synagoge, de bodega en de keuken, de oude patio én kijk je op de schitterend gerestaureerde vrouwengallerij.

In deze ruimtes staan schatten zoals een oude Thora, een zevenarmige kandelaar, in het Joods Menorah genoemd. Maar ook oude boeken die verwijzen naar de Talmoed en naar de regelgeving van de tijd toen de Joden verplicht werden zich tot Christenen te bekeren. En nog veel meer heilige voorwerpen en gebruiksvoorwerpen.

Praktische informatie

Je kunt de Sinagoga del Agua iedere dag bezoeken.

Entree €5 per persoon en €4 voor kinderen en groepen.

Duur van de rondleiding met gids is ongeveer 30 minuten.

De synagagoge van Úbeda ligt op de hoek van de Calle Roque Rojas Esquina en de calle Las Parras, midden in het centrum.

Voor meer informatie kijk je op de website van Sinagoga del Agua

Met enorme dank aan amigo Andrea Pezzini voor zijn tijd en boeiende rondleiding