Oud Castilië is niet voor niets het land van wijn en kastelen. Deze voormalige grens tussen de Christen en de Moren is één grote smeltkroes waaruit in 1492 het huidige Spanje is ontstaan.
In 1469 trouwde Isabella, erfgenaam van de troon van Castilië, in de stad Valladolid met Ferdinand, erfgenaam van Aragon en ontstond het verenigd koninkrijk van Castille, Aragon en La Rioja.
Vanaf dat moment werd het oude Castilië steeds rijker, academischer, geestelijker en koninklijker. De wijnindustrie beleefde een bloeitijd, aangezien klanten hoge prijzen voor mooie wijnen betaalden.
Vandaag de dag onderscheiden de wijnen uit Castilië en Leon zich duidelijk van de wijnen uit de Rioja streek waar de exportmarkt en de Franse smaak zich nog duidelijk laten gelden. Castiliaanse wijnen worden gekenmerkt door kracht, fruitsmaak en een vleugje eikenhout. En natuurlijk passen deze wijnen uitstekend bij de lokale Castiliaanse keuken.
Dit jaar bezocht ik een aantal bodega’s in mijn favoriete wijngebieden van La Rueda en Ribera del Duero. Ook voegde ik het voor mij minder bekend wijngebied, El Bierzo, toe aan mijn love to taste lijstje.
Belangrijk om te weten als je goede Spaanse wijnen wilt leren kennen is dat Spanje een controlesysteem voor herkomstgarantie kent dat de kwaliteit waarborgt. Het heet Denominacion de Origen en wordt afgekort als D.O, elk met zijn eigen Consejo Regulador, een raad die toezicht houdt op elk aspect van de druiventeelt, oogst en de wijnbereiding. Op het etiket van de fles staat de naam van de wijnzone boven de woorden Denominación de Origen.
In deze blog neem ik je mee op reis langs de prachtigste bodega’s en mooiste wijnen van de regio Castilla y Leon.
WIJN UIT DE RUEDA STREEK
We beginnen in la Rueda. Rueda is eigenlijk een lelijk dorp, waar de schoonheid onder de grond zit. Het herbergt tientallen ondergrondse bodega’s die fruitige witte wijnen bottelen die gemaakt zijn van de verdejo druif.
De verdejo druif, die alleen in Rueda zo weet te schitteren, speelt een prominente rol. De populariteit van de wijnen komt grotendeels door deze lokale druif, met zijn aromatische kracht en goede zuren. De verdejo levert wijnen op met een krachtige geur, een vleugje groene peper, een intense en droge smaak, fris en met een bite. Dat is karakteristiek voor verdejo. Het is een druivenras dat oorspronkelijk uit Noord-Afrika komt, maar inmiddels al meer dan 1000 jaar in Spanje wordt aangeplant. Verdejo is zacht van smaak en heeft een uitgesproken aroma van appel, peer en soms venkel.
Hou je van witte fruitige wijn en kom je ooit in de buurt van deze streek dan raad ik je aan deze drie bodega’s te bezoeken:
Deze wijn bottelt de familie Yllera die gedurende de afgelopen twintig jaar een groot aantal kleine oude bodega´s in Rueda van de ondergang hebben kunnen redden. Een bijzonder project heeft er voor gezorgd dat Grupo Yllera de diverse kelders van deze bodega´s met elkaar in verbinding hebben gesteld en zo is er een ondergronds labyrint van oude wijnkelders ontstaan dat je kunt bezoeken. Het ligt twintig meter onder de grond en is bijna een kilometer lang.
Het labyrint is genoemd naar een verhaal uit de legende uit de Griekse Mythologie waar ´De draad van Ariadne´ centraal staat. Ariadne zou de held Theseus geholpen hebben te ontsnappen uit het labyrint waar een Minotaurus woonde.
Het wijnhuis Yllera heeft haar wijnen naar de personages van de legende genoemd; Ariadna, Dedalo, Teseo, Las Doncellas, El Minotauro, Dionisos etc. Iedere wijn heeft, afhankelijk van zijn karakter en leeftijd, een bijpassende naam uit de legende gekregen.
Campo Eliseo komt voort uit een selectie druiven van de beste en oudste wijngaarden in de appellatie Rueda. De wijngaarden liggen 600 à 700 meter boven de zeespiegel, op de vlaktes van Rueda. Deze wijngaarden geven een zeer kleine opbrengst maar de concentratie van de druiven is enorm. Campo Eliseo is een verwijzing naar de Champs Elysées in Frankrijk en betekend eigenlijk “gezegende velden”.
Mooie strogele kleur met gouden accenten. Aroma’s van rijp wit fruit, vers gemaaid gras en zoete gedroogde bloemen. In de mond mooi gestructureerd, vet, vol en goed in balans met langaanhoudende aroma’s die de complexiteit van deze wijn benadrukt. Campo Eliseo is een mooie presentatie van de nobele verdejo. Het heeft zijn plaats verdiend onder de beste wijnen van Rueda.
Een van mijn grote favorieten. Als je de kans hebt ga dan zeker deze bodega bezoeken die midden in het centrum van Tordesillas ligt en waar de jonge Helena en Reyes met hun vader Quintin de scepter zwaaien.
Wat ik niet verwachte bij mijn bezoek aan de bodega die midden in de stad ligt, dat deze ook ondergronds is en dat de verschillende zalen verbonden zijn door onderaardse gangen. Het heeft iets mystieks; brandende kaarsen, de geur van aarde en overal gestapelde flessen die schitteren in het flakkerende kaarslicht.
Als je via een eeuwenoude trap weer boven komt, schenkt vinoloog Helena vier glaasjes wijn in. Wat is het moeilijk kiezen! De wijnen die je kunt proeven, zijn allemaal even heerlijk en je wilt natuurlijk wel een aantal flessen mee naar huis nemen.
Ondertussen laat haar zus Reyes weten dat ze ook zilversmid is. Ze maakt prachtige sierraden die gerelateerd zijn aan wijn en druiven. Als de laden van een klein houten ladekastje opengaan, weet je niet wat je ziet. Kun jij de ring met vijf druiven van esmeralda steen weerstaan?
WIJN UIT DE RIBERA DEL DUERO STREEK
In het hart van Noord-Spanje, 120 kilometer ten noorden van Madrid, ligt de wijnstreek Ribera del Duero. In dit gebied vind je exclusieve rode wijnen die het qua kwaliteit kunnen opnemen tegen de beste rioja’s. De naam van de regio zegt het eigenlijk al, ‘oever van de Duero’. Dit wijngebied wordt namelijk in tweeën gedeeld door de Duero rivier. Hier komt ook veel van het water vandaan dat gebruikt wordt om de druivenranken te irrigeren.
Tempranillo is veruit de meest gebruikte druif in deze wijnregio. Met 95% van de aanplant is het de meest verbouwde druif in dit gebied. De tempranillo wordt hier ook wel tinto fino of tinto país genoemd. Tinto fino’s zijn dieprood van kleur, intens en aromatisch, met krachtige aroma’s van zwart fruit vaak ook duidelijke houttonen. In deze wijnen proef je bijvoorbeeld kersen, truffel, bramen en zelfs mokka.
Ribera de Duero wijn heb je in alle prijsklassen. Ik drink de Ribera vooral in de herfst en in de winter. Omdat ik gedurende mijn persreizen in Castilla en Leon regelmatig door deze streek kom, heb ik behoorlijk wat bodega’s lerén kennen. In sommige bodega’s kun je zelfs logeren! Dit is mijn top 3 Ribera de Duero bodega’s.
In navolging van de wijnbouwtraditie van zijn Castiliaanse voorouders maakte Carlos Moro zijn droom waar, en stichtte hij in 1988 de bodega Matarromera in Valbuena de Duero in Valladolid. Hij had een duidelijk doel voor ogen: het bereiden van kwaliteitswijnen met de meest geavanceerde technologie en tegelijkertijd de traditionele bereidingswijzen in acht nemend.
De grootste uitdaging die Carlos Moro aanging, was zijn keuze voor nieuwe vaten voor de rijping van zijn wijnen, een initiatief dat in die tijd nieuw was in deze streek. Een andere sleutel tot het onmiddellijke succes van Matarromera waren de uitstekende wijngaarden, midden in de Golden Mile van Ribera del Duero.
Vandaag de dag, een kwart eeuw later, gaat Carlos Moro door met het ontwerpen van projecten, en bereidt hij iedere keer meer geperfectioneerde wijnen. Matarromera’s focus op kwaliteitswijnen komt voort uit de wijngaard zelf. Dankzij het werk dat is begonnen door de voorouders van Carlos Moro, is liefdevolle zorg voor de wijngaard een constante factor geweest. Geen gekunstel in de bodega maar een goede wijn, uit een top wijngaard.
Het middeleeuwse kasteel van Peñafiel is al van ver te zien en levert op zich al mooie beelden op. Aan de voet van het kasteel merk je meteen de dualiteit van oud en modern die deze streek zo typeert: het bijna futuristisch golvend glazen hoofdkwartier van Bodega Protos staat in sterk contrast met het hogerop gelegen oude kasteel.
Misschien klinkt de naam je bekend in de oren. Protos is namelijk één van de wijnen die iedereen in een supermarkt al wel eens vast heeft gekocht. Een sterk staaltje van traditionele ondergrondse wijnkelders gecombineerd met moderne technieken.
Protos wijnen zijn gemaakt van de tempranillo druif. Wat verschilt is de tijd dat de wijn in houten vaten heeft gerijpt waardoor ze anders smaken. Dat merk je goed als je ze naast elkaar proeft. De roble ligt 6 maanden in vaten van Amerikaans eikenhout. Door die korte houtrijping smaakt hij vooral fruitig, met daarbij een tint van vanille.
De crianza rijpt 14 maanden op hout waardoor het fruit en de kruidigheid van het vat als het ware versmelten. De reserva blijft maar liefst 18 maanden op vat en die lange rijping maakt hem extra zacht. Deze roble is de jongste, fruitigste en brutaalste van de drie en kun je gerust licht gekoeld drinken, bijvoorbeeld bij een tapasbuffet.
Abadia Retuerta is een historische abdij die dateert uit de 12 eeuw. Sinds de oprichting werd dit imposante gebouw, gelegen aan de oevers Duero, omringd door wijngaarden. Begin jaren ’90 werd het domein opgekocht door de farmaceutische firma Novartis. Kosten nog moeite werden gespaard om het historische domein om te toveren tot het meest moderne en hoogstaande wijnhuis én hotel van Spanje. Het is de parel van de bodega’s, qua wijn, qua stijl en qua niveau.
De Franse wijnmaker, Pascal Delbecque werd aangetrokken om samen met Angel Anocibar een nieuwe Spaanse icoonwijn te creëren. Op basis van intense bodemstudies werden de wijngaarden her aangeplant met oude klonen van tempranillo aangevuld met cabernet en syrah. De wijngaarden grenzen aan de Ribera del Duero maar dit huis is op zoek naar een eigen appelatie binnen het Spaanse systeem.
De gloednieuwe wijnkelder werd gebouwd in een heuvel om een natuurlijke constante temperatuur te verkrijgen. De druiven worden met de hand geoogst door vaste medewerkers die ervaring hebben in de selectie van kwalitatieve druiven. De wijn wordt vervolgens gerijpt op deels Franse en Amerikaanse eiken vaten.
WIJN UIT DE BIERZO STREEK
Bierzo is eigenlijk het buitenbeentje van het Castiliaanse wijngebied. De streek ligt in de provincie Leon, helemaal ten noorden van de Duero vallei en bijna tegen de grens van Galicië. Het is de thuisbasis van een soort overgangswijn die tussen de lichte, fruitige stijl van Galicië en de serieuze zwaargewichten van de Duero valt.
De basis van de consejo regulador bevindt zich in het stadje Cacabelos. Op het marktplein in het stadje staat een standbeeld van een druivenplukker. De plaats ligt op de route van de Camino de Santiago.
De wijnstokken van de mencia druif staan voornamelijk op een hoogte van rond de 500 meter, langs de rivierdalen van de Sil. De wijngaarden van Bierzo staan op hellingen en terrassen. De druiven ontwikkelen zich in het milde, gematigde klimaat van Galicië en het warme landklimaat van de Duero, met ruim voldoende neerslag en een temperatuur tot ongeveer 30 graden. Bierzo is in príncipe een rode wijn. Maar er wordt ook een heerlijke frisse witte wijn van de godello druif gemaakt.
Ik maakte dit jaar kennis met de rode en witte Bierzo wijnen op het landgoed van Jose Luis Prada.
Het “Palacio de Canedo” Prada a Tope-complex ligt in het hart van de Bierzostreek, in de Leonese stad Canedo. Het is een plek waar je ook kunt genieten van een geweldig gastronomisch aanbod in het 18e-eeuws gebouw En waar je kunt overnachten in een van de 14 prachtige kamers, in een zeer aangename en gastvrije omgeving.
Het paleis biedt een stijlvolle patio met een uniek en onvergelijkbaar uitzicht op de wijngaarden en de regio en diverse privé eetzalen waar je op een comfortabele en intieme manier kunt genieten van streek specialiteiten.
Buiten zijn wandelingen en begeleide bezoeken aan de bodega en de wijngaarden een goede optie.
Jose Luis Prada begon in de jaren tachtig met het inmaken van kastanjes en gegrilde rode pepers uit de streek. Pas veel later plantte hij de eerste wijnstokken op zijn landgoed. Inmiddels is het Palacio van Jose Luis een begrip in de hele omgeving. Neem er de tijd voor om zijn wijnen te proeven en als je geluk hebt komt hij persoonlijk langs en steekt zijn duim op: Prada a Tope.
Het kasteel van Peñafiel
Het centrum van de Castiliaanse wijngebieden is het plaatsje Peñafiel waar hoog op de berg, in het oude kasteel een waar wijnmuseum bevindt. Het is een fotogeniek, langwerpig 10e -eeuws kasteel dat op een schip lijkt en gesticht is door de graven van Castilië. Om meer over de verschillende wijngebieden in Castilla y Leon te lerén is het een uitstekende plek om te bezoeken en je bijvoorbeeld aan te melden voor een proeverij.
Ten zuiden van het kasteel vind je een vierkant met zand bedekt plein, dat gebruikt wordt voor stierengevechten. Bijzonder is dat het wordt omringd door huizen met houten balkons die als tweede huis worden gebruikt én om het jaarlijkse stierenvechten op het plein vanaf de beste plek te kunnen zien.
Voor meer informatie over wijnroutes door Castilla y Leon kijk je op deze site.
MaXperience Spain 